- Галоўная
- Інфармацыя
- Навіны
- Адзіны дзень інфармавання
- Галоўная
- Інфармацыя
- Навіны
- Адзіны дзень інфармавання
Адзіны дзень інфармавання
19.12.2023
Адзіны дзень інфармавання
20.12.2023

ПАЛІТЫЧНАЯ БЯСПЕКА ЯК АСНОВА ГРАМАДСКА-ПАЛІТЫЧНАЙ СТАБІЛЬНАСЦІ СУВЕРЭННАЙ ДЗЯРЖАВЫ. ВЫБАРЧАЯ КАМПАНІЯ 2024 ГОДАУ НОВЫХ ПРАВАВЫХ УМОВАХ
Матэрыял падрыхтаваны Акадэміяй кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь на аснове інфармацыі Міністэрства ўнутраных спраў, Міністэрства замежных спраў, Міністэрства абароны, Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь, Нацыянальнага цэнтра заканадаўства і прававых даследаванняў Рэспублікі Беларусь, матэрыялаў агенцтва "БелТА" і газеты "СБ. Беларусь сёння»
Здольнасць дзяржавы забяспечыць палітычную бяспеку - сведчанне яе заможнасці.
Як падкрэсліў Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А.Р.Лукашэнка , прымаючы 15 чэрвеня 2023 г. даверчыя граматы паслоў замежных дзяржаў, «Беларусь ужо доўгія гады застаецца своеасаблівым запаведным краем спакою і стабільнасці. У такіх умовах камфортна жыць і працаваць».
Абароненасць палітычнай сістэмы нашай краіны ад унутраных і знешніх пагроз крытычна важная, паколькі ад яе стану залежыць здольнасць Беларусі рэалізоўваць незалежную дзяржаўную палітыку. Таму гэтыя пытанні традыцыйна знаходзяцца ў цэнтры ўвагі Прэзідэнта. Асабліва сёння, калі супраць нашай краіны развязаны інфармацыйная, санкцыйная і іншыя войны, беспрэцэдэнтныя па сваім маштабе.
«Мы ўступаем у электаральную кампанію. Яна будзе працяглай: пачынаючы з мясцовых органаў улады, мясцовых Саветаў, Усебеларускага народнага сходу і заканчваючы прэзідэнцкімі выбарамі. З аднаго боку, мабілізацыя людзей і наша мабілізацыя. З іншага боку, вядома, трэба зрабіць так, каб не разгайдалася краіна і грамадства» – зазначыў А.Р.Лукашэнка 28 ліпеня 2023 г. на сустрэчы са Старшынёй Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Качанавай Н.І. і Кіраўніком Адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Сяргеенка І.П.
Рэспубліка Беларусь у геапалітычных рэаліях XXI стагоддзя
Сучасныя міжнародныя адносіны характарызуюцца нарастаннем супярэчнасцей паміж асноўнымі суб'ектамі сусветнай палітыкі. Фармуюцца кааліцыі дзяржаў, якія супрацьстаяць адзін аднаму па найважнейшых пытаннях светапарадку і фундаментальных каштоўнасцях. Працягваецца раскол свету на ваенна-палітычныя, фінансава-эканамічныя і тэхналагічныя блокі, якія супрацьстаяць.
Агрэсіўны характар ваеннай палітыкі краін Захаду перастаў маскіравацца фармулёўкамі аб "выключна абарончай" накіраванасці іх ваенных дактрын. Ваенная сіла разглядаецца як асноўны сродак адстойвання сваіх інтарэсаў. Зніжаецца парог для прыняцця рашэнняў на яе прымяненне.
ЗША імкнуцца пашырыць т.зв. "зону адказнасці" НАТА, стварыць новыя ваенныя альянсы з мэтай "стрымлівання" Кітая і Расіі.
Даведачна:
На мадрыдскім саміце НАТА ў чэрвені 2022 г. у Паўночна-атлантычны альянс былі запрошаны Швецыя і Фінляндыя без уліку наступстваў такога кроку (Фінляндыя ўступіла ў НАТА 5 ліпеня 2023 г.). Адначасова было прынятае рашэньне аб павелічэньні вайсковай прысутнасьці Альянсу на ўсходнім флянгу з 40 да 300 тыс. чал.
Як следства, паскоранымі тэмпамі дэградуе архітэктура міжнароднай бяспекі (у тым ліку сістэма нераспаўсюджвання і кантролю над узбраеннямі) на фоне эскалацыі недаверу, росту ваенных патэнцыялаў і некантралюемай гонкі ўзбраенняў (у першую чаргу ў Еўропе) .
Даведачна:
Па дадзеных Стакгольмскага інстытута даследаванняў праблем свету ( SIPRI ), у 2022 годзе ваенныя выдаткі прадэманстравалі самы рэзкі рост (13%) як мінімум за 30 гадоў. Пры гэтым на долю трох найбуйнейшых краін (ЗША, Кітай і Расія) прыпала 56 працэнтаў сусветнага аб'ёму ваенных расходаў.
У 2022 годзе пачала расці колькасць дзейнай ядзернай зброі. З агульнага сусветнага запасу, які складаў у студзені 2023 г. прыкладна 12512 боегаловак, 9576 знаходзіліся ў ваенных запасах для патэнцыйнага выкарыстання, што на 86 больш, чым у студзені 2022 г. Расія і ЗША разам валодаюць амаль 90% усёй ядзернай зброі .
Такая сітуацыя стала прычынай многіх рэгіянальных канфліктаў , якія пасля могуць перарасці ў глабальныя, што будзе ўяўляць сабой пагрозу ўжо для ўсяго чалавецтва.
Даведачна:
Па дадзеных Гейдэльбергскага інстытута даследаванняў міжнародных канфліктаў ( HIIK , ФРГ), у 2022 годзе ў свеце было зафіксавана 216 войнаў і ўзброеных канфліктаў, што на 12 больш, чым у 2021 годзе.
Міжнародную абстаноўку абвастрыў узброены канфлікт на Украіне, які ператварыўся ў проксі-вайну. Існуе пагроза яго эскалацыі ў выпадку, калі ў яго ўмяшаюцца войскі НАТА.
У пагаршэнні міжнародных адносін адыграла ролю радыкалізацыя палітычных рэжымаў шэрагу дзяржаў.
Даведачна:
У ФРГ правы экстрэмізм знаходзіць усё больш прыхільнікаў: праварадыкальная партыя "Альтэрнатыва для Германіі" займае другую па папулярнасці пазіцыю сярод нямецкіх палітычных партый. Па дадзеных Федэральнага ведамства па абароне Канстытуцыі ФРГ, у 2022 году ў краіне налічвалася 38,8 тыс. правых экстрэмістаў, з якіх 14 тыс. былі агрэсіўнымі. Па афіцыйных дадзеных, у 2022 годзе ў неанацысцкіх акцыях, арганізаваных ультраправымі, прынялі ўдзел амаль 16 тыс. чал. (У 2021 годзе - крыху больш за 7,5 тыс. чал.).
Улады Латвіі працягваюць нагнятаць антырасійскія і антыбеларускія настроі. Дыскрымінацыя па расавай прыкмеце з'яўляецца асноўнай прычынай увядзення афіцыйнай Рыгай з 10 жніўня 2021 г. надзвычайнага становішча на мяжы з Рэспублікай Беларусь. З 2022 года жорсткае абыходжанне латвійскіх сілавікоў з бежанцамі адзначалі ў сваіх дакладах аб правах чалавека Дзяржаўны дэпартамент ЗША, міжнародныя арганізацыі Amnesty International і "Урачы без межаў". Нацыянальнае заканадаўства забараняе латышам выказваць сваё меркаванне па пытаннях, якія могуць "кінуць выклік незалежнасці, суверэнітэту, тэрытарыяльнай каштоўнасці ці ўладзе". Пры гэтым, як адзначаюць незалежныя назіральнікі, "трактоўка "пагрозы нацыянальнай бяспецы" тут вельмі шырокая".
У Эстоніі сярод насельніцтва пачалі хутка набіраць папулярнасць апазіцыйныя партыі нацыяналістычнага кшталту - "Айчына" і Кансерватыўная народная партыя. У гэтай краіне рэгулярна адзначаюцца выпадкі дыскрымінацыі рускамоўных грамадзян. Кіраўнікі згаданых праванацыяналістычных партыяў агітуюць за канчатковую ліквідацыю расейскамоўных школаў, выступаюць супраць росту колькасьці мігрантаў у краіне.
Прытрымліванне асобных еўрапейскіх дзяржаў у неанацысцкім ідэалагічным фарватары пацвярджаюць набіраючая абароты кампанія па перапісванні ў Еўропе гісторыі Другой сусветнай вайны, цынічныя спробы абялення нацысцкіх злачынцаў і іх памагатых.
Даведачна:
У Латвіі штогод 16 сакавіка праходзяць шэсці былых легіянераў "Вафен-СС" і іх паслядоўнікаў. Мемарыялы ў іх гонар ахоўваюцца дзяржавай. Толькі ў 2022 годзе падчас чарговай кампаніі па знішчэнні савецкай спадчыны разбурана каля 120 аб'ектаў, уключаючы помнікі чырвонаармейцам-вызваліцелям.
У Літве 6 кастрычніка 2020 г. на Антакальніскіх могілках у г. Вільнюсе быў адкрыты помнік А.Раманаўскасу, які прымаў удзел у яўрэйскіх пагромах і забойствах камуністаў (ужо 4-ы па ліку манумент у яго гонар). У адкрыцці помніка "нацыянальнаму герою" прыняў удзел Прэзідэнт Літвы Г.Наўседа.
У Эстоніі ў мястэчку Сінімяэ рэгулярна праводзяцца «злёты» ветэранаў 20-й эстонскай дывізіі СС і іх ультраправых прыхільнікаў. У канцы 2022 года эстонскае кіраўніцтва заявіла аб намеры знесці адразу 244 манументы савецкім воінам.
У Польшчы штогадовага праводзяцца т.зв. «маршы праклятых салдат», удзельнікі якіх шануюць памяць Р.Райса (псеўданім «Буры»), які ў студзені–лютым 1946 г. разам са сваім атрадам удзельнічаў у спаленні пяці вёсак ва Усходняй Польшчы і забойстве 79 мірных жыхароў з-за іх беларускага. паходжання і праваслаўнага веравызнання. Толькі за апошнія два гады Інстытутам нацыянальнай памяці Польшчы знішчана 38 мемарыялаў савецкай эпохі.
У Чэхіі 30 красавіка 2020 г. у праскім раёне Ржэпор'е ўсталяваны помнік «уласаўцам». На Альшанскіх могілках у г. Празе знаходзіцца мемарыял РГА, ля якіх рэгулярна праводзяцца памятныя акцыі. Месцам прыцягнення чэшскіх неанацыстаў з'яўляецца адноўлены ў 2011 годзе ў н.п. Каржэнаў (Ліберэцкі край) мемарыял «Жалезны крыж» у памяць аб чэшскіх добраахвотніках у шэрагах вермахта і «Вафен-СС».
У Францыі ў маі 2023 г. у г. Парыжы ў чарговы раз быў санкцыянаваны штогадовы марш неанацыстаў, які сабраў 550 чал.
Як падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы А.Р.Лукашэнка 20 чэрвеня 2023 г. на сустрэчы з міністрамі замежных спраў дзяржаў - членаў АДКБ, "супраць суверэнных краін, якія не выконваюць указанні Захаду, развязаны поўнамаштабныя гібрыдныя войны" .
Сёння асобнымі дзяржавамі і кааліцыямі актыўна выкарыстоўваюцца інструменты палітыка-дыпламатычнага, эканамічнага і іншага націску для прасоўвання сваіх інтарэсаў .
Рэалізацыя такіх інструментаў добра прасочваецца на прыкладзе "працы" Еўрасаюза з кіраўніцтвам Украіны і шэрагу краін - удзельніц СНД.
Даведачна:
Ва Украіне , Малдове і Грузіі анансуецца ўступленне ў ЕС "у агляднай перспектыве". Разам з тым рэалізацыя такой магчымасці ўвязваецца з безумоўным прытрымліваннем дзяржаўных органаў гэтых краін палітыцы Бруселя.
Выкарыстоўваючы армяна-азербайджанскі канфлікт, Еўразвяз «падцягвае» Арменію ў зону свайго ўплыву. Адзін з прыкладаў - размяшчэнне на армянскай тэрыторыі Грамадзянскай місіі ЕС для садзейнічання стабільнасці ў прыгранічных раёнах, якая фактычна ўяўляе сабой інструмент для збору інфармацыі аб ходзе канфлікту і аналізу варыянтаў "дапамогі". Адначасова ЕС, зацікаўлены ў маштабных пастаўках газу з Азербайджана , пазбягае прамога канфлікту з гэтай краінай, што прасочваецца ў вельмі асцярожных заявах брусэльскіх бюракратаў у адрас афіцыйнага Баку.
У 2023 годзе ЕС прыняў "меры дапамогі" ў падтрымку ўзброеных сіл Малдовы і Грузіі за кошт Еўрапейскага фонду міру.
Для аказання ціску на суверэнную беларускую дзяржаву заходнія суб'екты міжнароднай палітыкі выкарыстоўваюць інструменты "мяккай сілы" (санкцыйны прэсінг, штучнае абмежаванне афіцыйных кантактаў з Беларуссю, медыйная вайна і інш.) .
Даведачна:
Некалькі разнапланавых прыкладаў: паводле звестак МЗС Рэспублікі Беларусь, у СМІ Літвы матэрыял пра Беларусь, які змяшчае аб'ектыўную інфармацыю аб нашай краіне, з'яўляецца адзін раз на паўгода.
У Латвіі з сакавіка 2020 г. у адносінах да грамадзян Беларусі дзейнічаюць абмежаванні на атрыманне віз.
У Польшчы розным структурам і аб'яднанням забаронена рэалізоўваць сумесна з афіцыйнымі прадстаўнікамі беларускага боку любыя мерапрыемствы пад пагрозай надыходу прававой адказнасці і пазбаўлення фінансавання.
У Швейцарыі ў ліпені 2023 г. беларускім навучэнцам - удзельнікам 55-й Міжнароднай хімічнай алімпіяды ( ICho 2023), якая праходзіла на базе Швейцарскай вышэйшай тэхнічнай школы Цюрыха ( ETH Zurich ), было забаронена выступаць у статусе нацыянальнай каманды; замест дзяржаўнай сімволікі ім было дазволена выкарыстоўваць "нейтральны" белы сцяг.
У шэрагу выпадкаў робяцца спробы адкрытай дыскрымінацыі нашай краіны на міжнароднай арэне.
Даведачна:
Прыкладам з'яўляюцца санкцыі і абмежаванні Вашынгтона ў дачыненні да авіякампаніі "Белавія". Так, з сакавіка 2022 г. Міністэрства гандлю ЗША ўвяло пашыраны кантроль у адносінах да звязаных з авіяцыяй тавараў, якія накіроўваюцца ў Беларусь, уключаючы новыя ліцэнзійныя патрабаванні для пэўных самалётаў. У красавіку 2022 г. 7 самалётаў Boieng -737, якія эксплуатуюцца "Белавія", былі дададзены ў пералік парушальнікаў мер экспартнага кантролю (фактычна былі адхіленыя ад выканання міжнародных рэйсаў). У чэрвені 2022 г. была прынятая забарона на любыя экспартныя прывілеі для «Белавія».
Параўнальна невялікая па памерах беларуская дзяржава працягвае паспяхова супраціўляцца такім гігантам, як Еўрасаюз і ЗША. Мы не "прагінаемся" пад іх, што выклікае ў іх раздражненне. Заходнія "стратэгі" па-ранейшаму разлічваюць справакаваць абвал беларускай эканомікі з далейшымі палітычнымі наступствамі. Адначасова ў Беларусі спрабуюць звонку задзейнічаць розныя механізмы дэстабілізацыі ўнутранага становішча.
Адзіны спосаб паспяхова супрацьстаяць цяперашняй непрыкрытай гібрыднай агрэсіі і рабаўніцкім санкцыям, забяспечыць палітычную бяспеку - адзінства народа на аснове Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь.
Палітычная бяспека - аснова грамадска палітычнай стабільнасці Рэспублікі Беларусь
У адпаведнасці з праектам новай Канцэпцыі нацыянальнай бяспекі Рэспублікі Беларусь палітычная бяспека - стан абароненасці палітычнай сістэмы Рэспублікі Беларусь ад унутраных і знешніх пагроз, якое забяспечвае рэалізацыю незалежнай дзяржаўнай палітыкі, гарманічнае развіццё грамадства і дзяржавы, захаванне традыцыйных асноўных каштоўнасцяў беларускага народа, захаванне канстытуцыйных правоў і свабод асобы .
Стан абароненасці палітычнай сістэмы на агульнасусветным узроўні прынята лічыць праз прызму азначніка палітычнай стабільнасці . Згодна з данымі рэйтынгу The Global Economy (складаецца на аснове даных Сусветнага банка, Міжнароднага валютнага фонду, Арганізацыі Аб'яднаных Нацый і Сусветнага эканамічнага форуму) , сярэдняе значэнне індэкса палітычнай стабільнасці для Беларусі з 1996 па 2021 год складала 0,12 бала. Мінімум назіраўся ў 2020 годзе (-0,9 бала), што нядзіўна, улічваючы распачатую спробу мецяжу. Сёння ў сусветным рэйтынгу Беларусь мае вышэйшы для сябе паказчык з 1996 года - 0,74 бала . Для параўнання: сярэдні сусветны паказчык у 2021 годзе па 194 краінах склаў 0,07 бала.
Яркае сведчанне забеспячэння палітычнай бяспекі - дасягненне грамадскай згоды па ключавых пытаннях развіцця беларускай дзяржавы.
Пацвярджэннем гэтаму сталі вынікі рэспубліканскага рэферэндуму 27 лютага 2022 г. па пытанні ўнясення змяненняў і дапаўненняў у Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь.
Даведачна:
У галасаванні на рэферэндуме прынялі ўдзел 5 359 403 грамадзяніны, або 78,63% ад колькасці грамадзян, унесеных у спісы для галасавання.
За прыняцце рашэння па вынесеным на рэферэндум пытанні «Ці прымаеце Вы змены і дадаткі Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь?» прагаласавала 4440830 грамадзян, або 82,86% ад грамадзян, якія прынялі ўдзел у галасаванні.
Раздзел IV Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь быў дапоўнены кіраўніком, прысвечаным вышэйшаму прадстаўнічаму органу народаўладдзя Рэспублікі Беларусь – Усебеларускаму народнаму сходу (далей – УНС). Вызначэнне канстытуцыйнага статусу гэтага дзяржаўнага органа абумовіла перагляд шэрага паўнамоцтваў Кіраўніка дзяржавы, Парламента, Урада, судоў і парадак фарміравання органаў мясцовага самакіравання.
Павышэнне статусу УНС - яркі прыклад рэалізацыі прынцыпаў народаўладдзя, адкрытасці дзяржавы для грамадства ў нашай краіне.
УНС - унікальны палітычны інстытут, які прымае ключавыя стратэгічныя рашэнні, прамыя аналагі якога адсутнічаюць у замежных палітычных сістэмах.
Даведачна:
Асаблівы прававы статус Усебеларускага народнага сходу як вышэйшага прадстаўнічага органа народаўладдзя забяспечваецца ўдзелам у яго дзейнасці прадстаўнікоў усіх галін улады, органаў мясцовага самакіравання, а таксама грамадзянскай супольнасці , у тым ліку найбольш прадстаўнічых грамадскіх аб'яднанняў, якія выказваюць інтарэсы розных слаёў насельніцтва, а таксама прафсаюзаў.
УНС заклікана выконваць асноўную стабілізуючую ролю ў адносінах паміж галінамі ўлады і, адпаведна, надзяляецца дастатковым функцыяналам для прадухілення рознага роду палітычных крызісаў.
Моцны Прэзідэнт, уплывовы Парламент, ініцыятыўны Урад пры злучнай ролі Усебеларускага народнага сходу - такая формула далейшага прававога забеспячэння функцыянавання ў Рэспубліцы Беларусь сістэмы дзяржаўнага кіравання ў выніку праведзенай нарматворчай работы пасля рэферэндуму.
Эфектыўная дзейнасць дзяржаўных інстытутаў у інтарэсах грамадства рэгламентуецца Дырэктывай Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 27 снежня 2006 г. № 2 "Аб дэбюракратызацыі дзяржаўнага апарату і павышэнні якасці забеспячэння жыццядзейнасці насельніцтва", комплексныя змяненні ў якую былі ўнесены Указам Кіраўніка дзяржавы 13 чэрвеня 2023 г. Цяпер. Дырэктывай нумар 2 прадугледжаны наступныя асноўныя навацыі .
У мэтах удасканалення работы з абітурыентамі грамадзян, а таксама давядзення на сістэмнай аснове да насельніцтва актуальнай інфармацыі аб дзейнасці дзяржаўных органаў па найбольш хвалюючых насельніцтва на кіраўнікоў дзяржаўных органаў ускладзены абавязак па максімальна шырокаму ўкараненню сучасных спосабаў зваротнай сувязі з насельніцтвам , выкарыстанню магчымасцей інфармацыйных сістэм і сацыяльных сетак (відэахостынгі, месэнджэры, дыялогавыя пляцоўкі і г.д.) , а таксама вядзенню афіцыйных акаўнтаў у папулярных сацыяльных сетках.
Кіраўнікам дзяржаўных органаў таксама неабходна праводзіць на пастаяннай аснове інфармацыйна-асветніцкую работу з насельніцтвам , у тым ліку сустрэчы ў працоўных калектывах, па актуальных пытаннях сацыяльна-эканамічнага і грамадска-палітычнага развіцця, актыўна прыцягваць да гэтай работы палітолагаў, сацыёлагаў, іншых прадстаўнікоў экспертнага таварыства.
Забяспечана істотнае абнаўленне сферы ажыццяўлення адміністрацыйных працэдур. Прыярытэтным напрамкам у гэтай сферы стала цыфравізацыя адміністрацыйных працэдур (перавод ажыццяўлення адміністрацыйных працэдур у электронную форму, фарміраванне інфармацыйных рэсурсаў у разгляданай сферы і інш.) .
Перагледжаны парадак правядзення прамых тэлефонных у рабоце з насельніцтвам у мэтах узмацнення значнасці і эфектыўнасці. Так, кіраўнікі рэспубліканскіх органаў, аблвыканкамаў, Мінскага гарвыканкама і (або) іх намеснікі праводзяць прамыя тэлефонныя лініі другую суботу кожнага месяца з 9.00 да 12.00 (па астатніх суботах правядзенне прамых тэлефонных ліній ускладаецца на начальнікаў структурных падраздзяленняў) . У той жа час захаваны дзейны графік правядзення прамых ліній для старшыняў раённых, гарадскіх выканкамаў (кожную суботу з 9.00 да 12.00) .
Улічваючы занятасць насельніцтва, у мэтах прадастаўлення магчымасці грамадзянам звароту на асабісты прыём у зручны час прынята рашэнне аб правядзенні кіраўнікамі дзяржаўных органаў, у тым ліку мясцовых органаў улады, асабістага прыёму з 8.00 да 13.00 або з 15.00 да 20.00. Пры гэтым хаця б адзін раз у месяц асабісты прыём павінен заканчвацца не раней за 20.00. Да ўнясення змен у Дырэктыву асабісты прыём праводзіўся толькі з 8.00 да 13.00.
У палітычнай сістэме Беларусі трывала замацаваліся грамадскія абмеркаванні важнейшых законапраектаў і правядзенне дыялогавых пляцовак . Гэтыя мерапрыемствы аб'ядноўваюць дзясяткі тысяч людзей якім важны лёс нашай краіны, нашай Радзімы як адзінай, цэласнай, суверэннай дзяржавы, гатовых удзельнічаць у палітычным жыцці Беларусі. Сярод самых значных тэм дыялогавых пляцовак - абмеркаванне змяненняў і дапаўненняў Канстытуцыі, праектаў Закона аб Усебеларускім народным сходзе, новай Канцэпцыі нацыянальнай бяспекі.z
Беларусь традыцыйна з'яўляецца прыкладам міжнацыянальнага і міжканфесіянальнага міру і згоды ў цэнтры Еўропы. Тым не менш, недапушчэнне фарміравання, пранікнення або распаўсюджвання ідэалогіі нацызму, неафашызму, экстрэмізму, сепаратызму, расавай, нацыянальнай, рэлігійнай або іншай сацыяльнай нецярпімасці, а таксама непаважлівага стаўлення да дзяржаўных сімвалаў, выкарыстання экстрэмісцкай сімволікі і атрыбутыкі з'яўляецца адным з найважнейшых фактараў грамадска-палітычнай стабільнасці.
Выяўляць, прафілактаваць і спыняць спробы рэабілітацыі нацызму ўсімі прававымі метадамі дазваляе прыняты 14 мая 2021 г. Закон Рэспублікі Беларусь "Аб недапушчэнні рэабілітацыі нацызму".
Даведачна:
У гэтым Законе вызначаны асноўныя напрамкі прафілактыкі рэабілітацыі нацызму: фарміраванне ў грамадстве нецярпімасці да нацызму, стварэнне інфармацыйнай прадукцыі для недапушчэння яго рэабілітацыі, маніторынг выканання заканадаўства, супрацьдзеянне рэабілітацыі нацызму пры ўвекавечанні памяці загінуўшых, садзейнічанне праслаўленню Перамогі над фашызмам.
Далейшае паступальнае развіццё грамадзянскай супольнасці на аснове традыцыйных асноўных каштоўнасцяў беларускага народа звязана з падпісаннем 14 лютага 2023 г. Кіраўніком дзяржавы законаў "Аб асновах грамадзянскай супольнасці" і "Аб змяненні законаў па пытаннях дзейнасці палітычных партый і іншых грамадскіх аб'яднанняў".
Адбылася ачыстка партыйнага поля ад дэкаратыўных аб'яднанняў і тых дэструктыўных структур, чыя дзейнасць накіравана на падрыў асноў канстытуцыйнага ладу краіны.
Даведачна:
Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь 19 мая 2023 г. прынята рашэнне аб аднясенні да тых, хто мае права на ўзаемадзеянне з дзяржаўнымі органамі (арганізацыямі) у асобых формах наступных суб'ектаў грамадзянскай супольнасці: Рэспубліканскае грамадскае аб'яднанне "Белая Русь"; Беларускае грамадскае аб'яднанне ветэранаў; Грамадскае аб'яднанне "Беларускі рэспубліканскі саюз моладзі"; Грамадскае аб'яднанне "Беларускі саюз жанчын"; Федэрацыя прафсаюзаў Беларусі.
Асноўнымі задачамі гэтых грамадскіх арганізацый з'яўляюцца, у тым ліку, забеспячэнне грамадзянскай (народнай) еднасці, а таксама незалежнасці, дзяржаўнага суверэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасці нашай краіны.
Цяпер у Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюць дзейнасць чатыры палітычныя партыі: Беларуская партыя "Белая Русь"; Камуністычная партыя Беларусі; Ліберальна-дэмакратычная партыя Беларусі; Рэспубліканская партыя працы і справядлівасці.
«Прызначэнне партый - не змагацца з дзяржавай, а канкураваць паміж сабой на ўзроўні праектаў, заканадаўчых ініцыятыў. Усё, што накіравана на стварэнне. Прычым трэба разумець, што кожнае рашэнне, якое прымаецца на дзяржаўным узроўні, павінна задавальняць адначасова ўсе групы насельніцтва: і бюджэтнікаў, і прадпрымальнікаў, і пенсіянераў», – падкрэсліў Прэзідэнт А.Р.Лукашэнка 10 лістапада 2023 г. на сустрэчы з кіраўнікамі палітычных партый.
Забеспячэнне электаральнага суверэнітэту - адзін з асноўных нацыянальных інтарэсаў у палітычнай сферы
Ва ўмовах нарастання блокавага супрацьстаяння некаторыя дзяржавы і альянсы цынічна выкарыстоўваюць выбары, якія праходзяць у іншых краінах, як сродак умяшання ва ўнутраныя справы гэтых суверэнных дзяржаў з выкарыстаннем шырокага спектру інструментаў «каляровых рэвалюцый».
Даведачна:
Напрыклад, у 2003–2005 гадах на постсавецкай прасторы «каляровыя рэвалюцыі» адбыліся ў Грузіі («Рэвалюцыя руж» 2003 год), Украіне («Аранжавая рэвалюцыя» 2004 год), Кыргызстане («Цюльпанавая рэвалюцыя» 2005 год). Найбольш вострыя формы замежнае ўмяшанне ў выбарчы працэс набыло ва Украіне.
ЗША і дзяржавы Еўропы ў якасці механізма прэсінгу сваіх ідэалагічных і геапалітычных сапернікаў традыцыйна актыўна выкарыстоўваюць, у тым ліку фармат міжнароднага назірання за выбарамі. Пры гэтым бягучая метадалогія БДІПЧ па назіранні за выбарамі да гэтага часу не зацверджана дзяржавамі - удзельніцамі АБСЕ, што дазваляе Захаду "гнутка" яе прымяняць, галоўным чынам, у дачыненні да постсавецкіх дзяржаў. Сама схема падбору персаналу ў кіраўніцтва і штабы наглядальных місій, метадалогія распрацоўкі дапаможнікаў для назіральнікаў, фармату справаздачных дакументаў і алгарытмы падвядзення вынікаў назірання сведчаць аб прамым уплыве іх распрацоўшчыкаў і кіраўніцтва наглядальных місій на характар ацэнак праведзеных выбараў.
Даведачна:
Відавочным прыкладам падобнай нядобрасумленнай практыкі выступаюць розныя адносіны да назірання за выбарамі на постсавецкай прасторы і ў краінах Захаду. Напрыклад, БДІПЧ АБСЕ традыцыйна накіроўвае ў краіны СНД маніторынгавую місію ў шырокім складзе, у той час як у так званых "развітых дэмакратычных краінах" працуе абмежаваная колькасць прадстаўнікоў БДІПЧ або назіранне не вядзецца зусім. Для параўнання : у 2015 годзе ў Казахстан ( прэзідэнцкія выбары) было накіравана больш за 450 назіральнікаў , Кыргызстан (парламенцкія выбары) - больш за 350 , Беларусь (прэзідэнцкія выбары) - 340 , Таджыкістан ( парламенцкія выбары) - 180 ) і Польшчы (прэзідэнцкія і парламенцкія выбары) – назірання не было .
Пры гэтым назіраецца "геаграфічны перакос" у дзейнасці БДІПЧ АБСЕ па маніторынгу за выбарамі: у прыярытэце па назіранні застаюцца "дзяржавы да Усходу ад Вены" (у 98,7% выпадкаў маніторынгу) і толькі двойчы накіроўваліся ў заходнюю частку рэгіёну АБСЕ (у ЗША ў 2004 і 2016 гадах).
Вельмі рэдка прадстаўнікі заходніх назіральных місіяў крытыкуюць выбары ў краінах Эўразьвязу ці ў ЗША , нават нягледзячы на наяўнасьць зафіксаваных незалежнымі праваабаронцамі фактаў парушэньняў.
Справаздачы БДІПЧ АБСЕ і ПАСЕ аб выніках ранейшых выбараў у Рэспубліцы Беларусь традыцыйна мелі вельмі суб'ектыўны і палітызаваны характар.
Аб'ектам крытыкі з боку заходніх назіральнікаў рэгулярна выступала працэдура датэрміновага галасавання выбаршчыкаў у Рэспубліцы Беларусь. І гэта пры тым, што падобная практыка актыўна прымяняецца ў многіх краінах т.зв. «устоянай дэмакратыі».
Даведачна:
Напрыклад, датэрміновае галасаванне ў Швецыі пачынаецца за 18 дзён да выбараў. У ЗША датэрмінова можна галасаваць у шмат якіх штатах за 50 дзён. Датэрміновае галасаванне прадугледжана таксама ў Японіі, Аўстраліі, Новай Зеландыі, Канадзе, Даніі, Фінляндыі, Эстоніі, Латвіі, Нарвегіі, Тайландзе .
Акрамя таго, у многіх еўрапейскіх краінах ажыццяўляецца галасаванне па пошце : у Аўстрыі , Швейцарыі - за 35 дзён; Францыі , Нарвегіі - за месяц да асноўнага дня галасавання.
У 2020 годзе нашае грамадства прайшло, мабыць, самую жорсткую праверку на трываласць. У час правядзення прэзідэнцкіх выбараў знешнія і ўнутраныя апаненты беларускай дзяржавы паспрабавалі рэалізаваць сілавы сцэнарый захопу ўлады ў нашай краіне , выкарыстоўваючы шырокі спектр палітычных тэхналогій пратэсту.
Бесстаронна прааналізаваўшы падзеі апошніх гадоў у Беларусі, мы ўсведамляем, да якіх вельмі негатыўных наступстваў нашу краіну маглі прывесці ілжывыя заклікі здраднікаў сваёй Айчыны, якія дзейнічаюць па ўказцы звонку і за кошт замежных грантаў. «Гібрыдны» бліцкрыг супраць Беларусі праваліўся. Мы разам самааддана абаранілі незалежнасць краіны. Абаранілі, таму што на нашым баку была Праўда, імкненне жыць і працаваць на сваёй зямлі і па сваіх законах.
У новай рэдакцыі Канцэпцыі нацыянальнай бяспекі Рэспублікі Беларусь плануецца ўпершыню замацаваць паняцце "электаральны суверэнітэт".
"Электаральны суверэнітэт" - неад'емнае і выключнае права дзяржавы самастойна і незалежна арганізоўваць і праводзіць выбары, рэферэндумы ў мэтах забеспячэння рэалізацыі поўнаўладдзя народа і свабоды яго выбару пры вяршэнстве Канстытуцыі і нацыянальнага заканадаўства, недапушчэння ўмяшання ў выбарчы працэс.
Ацэньваючы дынаміку геапалітычнай абстаноўкі ў свеце, Кіраўнік дзяржавы А.Р.Лукашэнка 20 кастрычніка 2022 г. на нарадзе па пытаннях фарміравання Усебеларускага народнага сходу і змянення выбарчага заканадаўства папярэдзіў: «Лёгкіх выбарчых кампаній чакаць не даводзіцца. Самі бачыце, у якіх умовах знаходзіцца нашая краіна. Нявызначанасць міжнароднай абстаноўкі, беспрэцэдэнтны знешні ціск, інфармацыйныя атакі і правакацыі» .
Комплексная карэкціроўка норм Выбарчага кодэкса Рэспублікі Беларусь
Унесеныя ў Выбарчы кодэкс Рэспублікі Беларусь (далей - Кодэкс) змены - частка маштабнай працы па мадэрнізацыі палітычнай сістэмы краіны, якая праводзіцца ў адпаведнасці са зменамі Асноўнага Закона беларускай дзяржавы, прынятымі на рэспубліканскім рэферэндуме 27 лютага 2022 г.
Асноўныя навацыі выбарчага заканадаўства:
зменены патрабаванні да кандыдатаў у Прэзідэнты (адна і тая ж асоба можа быць выбрана Прэзідэнтам не больш за два тэрміны) ;
Кодэкс дапоўнены асобным раздзелам у сувязі з наданнем канстытуцыйна-прававога статусу ВНС, які вызначае парадак абрання прадстаўнікоў ад мясцовых Саветаў дэпутатаў і грамадзянскай супольнасці ва Усебеларускі народны сход;
прадугледжаны адзіны дзень галасавання на выбарах дэпутатаў усіх узроўняў (у апошнюю нядзелю лютага на пяты год заканчэння паўнамоцтваў прадстаўнічых органаў) . Канстытуцыйны Суд Рэспублікі Беларусь прызнаў мэтазгодным увядзенне адзінага дня галасавання, паколькі такая мера садзейнічае скарачэнню арганізацыйных і фінансавых выдаткаў на правядзенне выбараў, стварэнню дадатковых зручнасцей для выбаршчыкаў і ўмоў для больш якаснай работы выбарчых камісій усіх узроўняў. Апроч гэтага, адначасовае правядзенне выбараў у прадстаўнічыя органы ўлады дазволіць грамадска-палітычным сілам краіны планамерна рыхтавацца да выбарчага працэсу;
Даведачна:
Адзіны дзень галасавання ўведзены ў ЗША, Канадзе, Мексіцы, Расіі, шэрагу дзяржаў Паўднёвай Амерыкі, Афрыкі, Еўропы.
аптымізаваны парадак абрання членаў Савета Рэспублікі. Выбары ў верхнюю палату Парламента будуць арганізаваны дэпутатамі мясцовых Саветаў новага склікання, абранымі ў адзіны дзень галасавання;
прадастаўлена права асобам, у адносінах да якіх выбрана мера стрымання ў выглядзе ўтрымання пад вартай, прымаць удзел у галасаванні. Асаблівасці ўдзелу ў выбарах і рэферэндуме ўказанай катэгорыі асоб будуць рэгламентавацца на ўзроўні актаў ЦВК (таксама як у адносінах да асоб, асуджаных да арышту або якія знаходзяцца ў ЛПП) ;
рэгламентаваны працэдуры прызнання выбараў Прэзідэнта, членаў Савета Рэспублікі, дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў неканстытуцыйнымі або нелегітымнымі ;
зменены парадак фарміравання Цэнтральнай выбарчай камісіі (выбранне яе Старшыні і членаў на УНС) , удакладнены асобныя паўнамоцтвы ЦВК;
аптымізавана сістэма выбарчых камісій і парадак стварэння выбарчых акруг у сувязі з правядзенне выбараў дэпутатаў у адзіны дзень галасавання;
прадугледжана зняцце патрабавання аб мінімальнай яўцы выбаршчыкаў на выбарах дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў у мэтах уніфікацыі падыходаў у правядзенні парламенцкіх і мясцовых выбараў у адзіны дзень галасавання;
замацавана абмежаванне на вылучэнне кандыдатамі ў Прэзідэнты, у дэпутаты Палаты прадстаўнікоў, у члены Савета Рэспублікі грамадзян, у адносінах да якіх ёсць абвінаваўчы прыгавор суда, які ўступіў у законную сілу ;
прадугледжана права ўсіх зарэгістраваных кандыдатаў у дэпутаты Палаты прадстаўнікоў накіроўваць сваіх прадстаўнікоў у акруговыя выбарчыя камісіі ў якасці членаў гэтых камісій з правам дарадчага голасу ў мэтах павышэння празрыстасці работы выбарчых камісій (раней гэта права давалася толькі палітычным партыям, якія вылучылі сваіх кандыдатаў) ;
дадзена права асобам, якія вылучаюцца кандыдатамі ў дэпутаты, ствараць уласныя выбарчыя фонды для фінансавання расходаў, звязаных са зборам подпісаў выбаршчыкаў (раней гэта магчымасць прадастаўлялася кандыдатам у Прэзідэнты) ;
Даведачна:
Памеры фондаў павялічаны (напрыклад, для кандыдатаў у дэпутаты Палаты прадстаўнікоў з 1000 да 2000 базавых велічыняў).
зменена колькасць подпісаў выбаршчыкаў, неабходных для вылучэння кандыдатам у дэпутаты мясцовага Савета дэпутатаў: не менш як 1 працэнт выбаршчыкаў, якія пражываюць на тэрыторыі гэтай выбарчай акругі, але не менш як 10 подпісаў выбаршчыкаў;
удакладнены статус назіральнікаў , якімі могуць з'яўляцца прадстаўнікі палітычных партый, іншых грамадскіх аб'яднанняў, працоўных калектываў, а таксама грамадзян, якія валодаюць выбарчым правам (інстытут назіральнікаў не будзе прымяняцца на выбарах членаў Савета Рэспублікі і дэлегатаў УНС) ;
Даведачна:
Новаўвядзеннем з'яўляецца змяненне тэрмінаў акрэдытацыі назіральнікаў, што дазволіць забяспечыць зладжаную працу камісій па арганізацыі і правядзенні непасрэдна галасавання выбаршчыкаў: назіральнікі акрэдытуюцца пры адпаведных камісіях не пазней за дзень, які папярэднічае дню пачатку датэрміновага галасавання , а пры правядзенні водгуку дэпутата – не пазней за дзень, папярэдні галасаванні аб адкліканні дэпутата.
прадугледжаны пэўныя змены парадку галасавання .
Даведачна:
Зменены час датэрміновага галасавання, якое будзе праходзіць з 12 да 19 гадзін без перапынку, бо найбольшая актыўнасць выбаршчыкаў у працоўныя дні назіраецца падчас абедзеннага перапынку і пасля заканчэння працоўнага часу.
Для арганізацыі галасавання па месцы знаходжання выбаршчыкаў прадугледжана магчымасць вырабу пяці пераносных скрынь замест трох , што дасць магчымасць забяспечыць права на ўдзел у выбарах выбаршчыкаў, якія жадаюць галасаваць па месцы знаходжання, у тым ліку на выпадак пагаршэння эпідэміялагічнай абстаноўкі.
Шэраг навацый накіраваны на забеспячэнне электаральнага суверэнітэту ў Беларусі:
уведзена забарона вылучэння на выбарныя пасады асоб, у якіх ёсць грамадзянства замежнай дзяржавы або дакумент, які прадастаўляе правы на льготы і перавагі ў сувязі з палітычнымі, рэлігійнымі поглядамі або нацыянальнай прыналежнасцю;
устаноўлена забарона на вынас выдадзенага бюлетэня за межы памяшкання для галасавання, а таксама ажыццяўленне фота- і відэаздымкі запоўненага бюлетэня. Парушэнне гэтай нормы прывядзе да прымянення мер адміністрацыйнай адказнасці да правапарушальнікаў;
установлен запрет на вынос выданного бюллетеня за пределы помещения для голосования, а также осуществление фото- и видеосъемки заполненного бюллетеня. Нарушение данной нормы повлечет применение мер административной ответственности к правонарушителям;
прадугледжана апублікаванне ў друкаваных СМІ паведамлення аб утварэнні тэрытарыяльных і ўчастковых камісій без указання персанальных дадзеных іх членаў , улічваючы паступаючыя ў ходзе электаральных кампаній пагрозы ў адрас членаў выбарчых камісій (паведамленні павінны змяшчаць колькасны склад камісіі, спосаб вылучэння і кантактныя дадзеныя камісіі (адрас і нумар тэлефона) )) .
Актуальным з'яўляецца пытанне забеспячэння інфармацыйнага суправаджэння маючых адбыцца электаральных кампаній. У гэтых мэтах пры ЦВК утворана пастаянна дзеючая Навукова-экспертная рада , якая аказвае садзейнічанне ЦВК у аналізе правапрымяняльнай практыкі, выпрацоўцы прапаноў па ўдасканаленні выбарчага заканадаўства, маніторынгу і прымяненні вопыту правядзення выбараў за мяжой.
Папулярызацыі выбарчага працэсу, а таксама павышэнню палітычнай культуры сярод падрастаючага пакалення будзе садзейнічаць і створаная Маладзёжная рада пры ЦВК.
З улікам нормаў Кодэкса праведзена карэкціроўка сістэмы рэгістрацыі і ўліку правапарушэнняў у Беларусі (24 кастрычніка 2023 г. Кіраўнік дзяржавы падпісаў Закон "Аб змяненні Закона Рэспублікі Беларусь "Аб адзінай дзяржаўнай сістэме рэгістрацыі і ўліку правапарушэнняў") .
Законам замацавана права суб'ектаў грамадзянскай супольнасці, якія ўдзельнічаюць у выбарах дэлегатаў ВНС, запытваць звесткі аб правапарушэннях пры рэалізацыі норм заканадаўства аб выбарах (тэрмін іх прадастаўлення - на працягу трох дзён з дня паступлення запыту).
У перыяд падрыхтоўкі і правядзення адзінага дня галасавання будзе забяспечана эфектыўнае спалучэнне прававых, інфармацыйных, папераджальна-прафілактычных мер па недапушчэнні беспарадкаў і іншых супрацьзаконных дзеянняў з боку арганізаваных груп і асобных асоб.
У гэтым плане значная роля адведзена органам унутраных спраў (далей - АУС), асноўныя намаганні якіх сканцэнтраваны на арганізацыі правапарадку і забеспячэнні грамадскай бяспекі, а таксама выяўленні і спыненні магчымых правапарушэнняў, аператыўным рэагаванні на любыя здарэнні.
Даведачна:
За 10 месяцаў б.г. у параўнанні з аналагічным перыядам 2022 года ў краіне зменшылася колькасць несанкцыянаваных масавых мерапрыемстваў на 23,4%, а колькасць удзельнікаў пратэстных акцый - на 77,7%.
На сённяшні дзень АУС маюць дастатковы рэсурс сіл і сродкаў для належнага рэагавання на магчымыя выклікі і пагрозы.
Адказваючы 6 кастрычніка 2023 г. на пытанне аб верагоднасці паўтарэння падзей мецяжу 2020 года ў перыяд будучай электаральнай кампаніі, Прэзідэнт А.Р.Лукашэнка заявіў: « Не паўторыцца. Гэта немагчыма… Мы ўжо гэтага наеліся, мы людзі дасведчаныя, навучаемся як мае быць. Няхай нават не разлічваюць разгайдаць Беларусь. Мы гэтага не дазволім. Гэта - наша краіна. Тыя, хто разгойдваюць, ведаюць, да чаго гэта прывядзе» .
Выбарачная кампанія - 2024
Выбарчая кампанія - знакавая вяха ў развіцці любой краіны, выпрабаванне і праверка на трываласць яе палітычнай сістэмы.
Галоўным крытэрыем гатоўнасці дзяржавы да правядзення сумленных і адкрытых выбараў з'яўляецца якасць і паўната прававога рэгулявання выбарчых працэдур і працэсаў.
Разам з тым практыка правядзення электаральных кампаній у асобных краінах Захаду дэманструе недасканаласць выбарчага заканадаўства гэтых дзяржаў і, як следства, - значная колькасць фіксаваных парушэнняў.
Даведачна:
Сёння ў ЗША вострыя дыскусіі выклікае тэма электаральнай рэформы: прапановы рэспубліканцаў па радыкальных зменах выбарчай сістэмы блакуюцца дэмакратамі. Прабелы ў амерыканскім заканадаўстве і недахопы ў працы выбарчых камісій неаднаразова прыводзілі да таго, што мёртвыя душы не толькі галасавалі, але і абіраліся . Напрыклад, у 2022 годзе на выбарах у палату прадстаўнікоў перамаглі дэмакраты Тоні ДэЛука (32-я заканадаўчая акруга штата Пенсільванія) і Сайман Сілва (акруга Сан-Дыега, Каліфорнія), прычым у другім выпадку многія выбаршчыкі нават не ведалі аб яго сыходзе з жыцця аж да аб'яўлення вынікаў.
Незалежнымі экспертамі прызнана, што "найбольш бруднай выбарчай кампаніяй у Еўрасаюзе сталі выбары і рэспубліканскі рэферэндум у Польшчы, якія прайшлі 15 кастрычніка 2023 г." . Прадстаўнікі БДІПЧ АБСЕ адзначылі, што кіруючая на той момант партыя «Права і справядлівасць» (ПіС) мела відавочную перавагу за кошт неправамернага ўплыву на выкарыстанне дзяржаўных рэсурсаў і дзяржаўных СМІ, а сама кампанія характарызавалася «шырокім выкарыстаннем рыторыкі нецярпімасці, ксенафобіі» і жанчынаненавісніцы. Партыя ПіС абыйшла законы аб фінансаванні выбарчых кампаній. Пытанні, вынесеныя на рэферэндум, насілі "адкрыта маніпулятыўны характар" і па сутнасці з'яўляліся "перадвыбарнай улёткай ПіС". Адзначалася і непразрыстасць працэсу акрэдытацыі значнай колькасці міжнародных, парламенцкіх і няўрадавых назіральнікаў (напрыклад, перад выбарамі забаранілі ўезд у Польшчу міжнароднаму назіральніку АБСЕ, дэпутату беларускага Парламента Д.Карасю). У выніку яўка на рэферэндуме правалілася, а ў ПіС аказалася ўсяго 194 дэпутацкіх крэсла ў Сейме з 460 магчымых і толькі трэць – у Сенаце. Паводле звестак польскіх СМІ, за час выбараў назіральнікі зафіксавалі 312 правапарушэнняў (прычым 173 з іх звязаны з вынасам, перамяшчэннем, падробкай і знішчэннем бюлетэняў). Як лічыць кіраўнік дэлегацыі ПА АБСЕ П.Х.Понс, "выбары ў Польшчы паказалі эрозію сістэмы стрымак і проціваг дзяржавы" .
У Балгарыі на выбарах у мясцовыя органы ўлады (першы тур), якія прайшлі 29 кастрычніка 2023 г., зафіксавана рэкордная колькасць паведамленняў аб парушэннях выбарчага заканадаўства, якія былі звязаны ў асноўным з подкупам галасоў і неправамернай агітацыяй . За месяц (з пачатку электаральнай кампаніі і да дня галасавання ўключна) было пададзена больш за 1,8 тыс. сігналаў, што ўдвая больш у параўнанні з папярэднімі мясцовымі выбарамі ў 2019 годзе, створана больш за 160 дасудовых вытворчасцей.
У Беларусі ў поўнай меры ўлічаны замежны вопыт правядзення выбараў рознага ўзроўню.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А.Р.Лукашэнка падпісаў 20 лістапада 2023 г. указы № 367 "Аб назначэнні выбараў дэпутатаў" і № 368 "Аб назначэнні выбараў у Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь".
У адпаведнасці з патрабаваннямі Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь прадугледжваецца правядзенне выбараў у Палату прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу восьмага склікання і мясцовыя Саветы дэпутатаў дваццаць дзевятага склікання ў адзіны дзень галасавання - 25 лютага 2024 г.
Вылучэнне кандыдатаў у дэпутаты пачынаецца за 70 дзён і заканчваецца за 40 дзён да выбараў.
Даведачна:
Выбаршчыкі ў залежнасці ад месца рэгістрацыі для галасавання будуць атрымліваць ад 2 бюлетэняў (як, напрыклад, жыхары г. Мінска для галасавання на выбарах дэпутатаў у Палату прадстаўнікоў і Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў) да 4 бюлетэняў (як, напрыклад, жыхары сельскіх населеных пунктаў для галасавання на выбарах дэпутатаў у Палату прадстаўнікоў і дэпутатаў сельскага, раённага і абласнога Саветаў дэпутатаў).
Згодна з выбарчым заканадаўствам для зручнасці выбаршчыкаў выдаваныя бюлетэні будуць адрознівацца па колеры і (або) мець адметны знак.
Выбары ў Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу восьмага склікання адбудуцца 4 красавіка 2024 г.
Вылучэнне кандыдатаў у члены Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу пачынаецца праз 15 дзён і заканчваецца не пазней як праз 25 дзён пасля адзінага дня галасавання.
Інфармацыя аб падрыхтоўцы і правядзенні электаральнай кампаніі - 2024 размяшчаецца на інтэрнэт-сайце Цэнтральнай выбарчай камісіі Рэспублікі Беларусь у раздзелах "Выбары дэпутатаў у адзіны дзень галасавання" і "Выбары членаў Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь восьмага склікання" Календара выбараў і рэферэндумаў па адрасе
https://www.rec.gov.by/ru/election-schedule-ru/view/elections-2024-86
https://www.rec.gov.by/ru/election-schedule-ru/view/vosmogo-sozyva-88
Не пазней за 6 сакавіка 2024 г. ЦВК павінна вызначыць дату выбараў дэлегатаў Усебеларускага народнага сходу ад мясцовых Саветаў дэпутатаў і грамадзянскай супольнасці. Згодна з выбарчым заканадаўствам, крайняй датай правядзення выбараў дэлегатаў ВНС з'яўляецца 10 красавіка 2024 г. У адпаведнасці з часткай 5 артыкула 89-2 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, першае пасяджэнне ВНС у новым канстытуцыйным статусе павінна адбыцца не пазней за 60 дзён пасля выбараў дэпутатаў, г.зн. не пазней за 25 красавіка 2024 г.
ЦВК, дзяржаўным органам, іншым арганізацыям даручаецца прыняць меры па арганізацыі выбараў, а Ураду - забяспечыць фінансаванне расходаў на іх падрыхтоўку і правядзенне за кошт сродкаў рэспубліканскага бюджэту.
Калі ўсім грамадзянам будзе зразумелы механізм выбарчага працэсу, калі ўсе будуць разумець свае правы і абавязкі, то людзі не будуць паддавацца розным фэйкам і інфармацыйным укідам.
****
У нашай краіне палітычная сістэма выбудавана такім чынам, каб ні ўнутраныя, ні знешнія фактары не змаглі перашкодзіць далейшаму паступальнаму развіццю беларускай дзяржавы і грамадства.
У 2024 годзе выбарчая кампанія ў Рэспубліцы Беларусь будзе праходзіць з улікам новых стратэгічных напрамкаў развіцця нашай краіны, якія наш народ вызначыў на канстытуцыйным узроўні.
Беларусы ўступаюць у электаральны перыяд на фоне распачатых маштабных працэсаў грамадска-палітычнага развіцця. На заканадаўчым узроўні істотна ўдасканалены механізм забеспячэння кансалідацыі намаганняў асобы, грамадства і дзяржавы ў мэтах рэалізацыі нацыянальных інтарэсаў.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А.Р.Лукашэнка 9 лістапада 2023 г. на сустрэчы са Старшынёй Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Качанавай Н.І. падкрэсліў: « Мы шчыра і сумленна сказалі, што будзем усяляк удзельнічаць у гэтых выбарах. Я маю на ўвазе вертыкаль улады. Гэта вельмі важная кампанія ў Беларусі. Важней палітычнай кампаніі ў наступным годзе няма. Следам жа фармаванне Усебеларускага народнага збору, абранне дэлегатаў на гэты збор» .
Улада зробіць усё для таго, каб забяспечыць электаральны суверэнітэт Рэспублікі Беларусь, правесці выбары - 2024 спакойна, адкрыта і аб'ектыўна.