1-я гарадская клінічная бальніца

Адзіны дзень інфармавання

15.11.2023

ЭКАНАМІЧНАЯ БЯСПЕКА – КЛЮЧАВЫ УМОВЫ СТАБІЛЬНАГА РАЗВІЦЦЯ БЕЛАРУСКАЙ ДЗЯРЖАВЫ

на аснове інфармацыі Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь, Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю, Міністэрства замежных спраў, Міністэрства прамысловасці, Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання, Міністэрства эканомікі, Міністэрства энергетыкі Рэспублікі Беларусь, Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, матэрыялаў агенцтва "БелТА" і газеты "СБ. Беларусь сёння»

Выступаючы са штогадовым Пасланнем беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу 31 сакавіка 2023 г. Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А.Р.Лукашэнка падкрэсліў: «Вось ужо тры дзесяцігоддзі падмуркам нашай дзяржаўнай палітыкі з'яўляецца сацыяльна арыентаваная эканоміка. Гэтая палітыка паспяховая. Народ яе падтрымлівае. Па ўсіх паказчыках, якія характарызуюць сацыяльную роўнасць, Беларусь адносіцца да найбольш шчасных краін… Таму менавіта эканоміка, якая забяспечвае сацыяльную абароненасць грамадзян, з'яўляецца галоўнай мішэнню Захаду».

Нягледзячы на ​​беспрэцэдэнтны санкцыйны ціск, беларуская эканоміка дэманструе рост: павялічылася прамысловая вытворчасць, знізілася інфляцыя, выраслі грашовыя даходы насельніцтва.

Гэта стала магчымым, у тым ліку дзякуючы стратэгічнаму партнёрству Беларусі і Расіі. "Адзінства дзвюх дзяржаў - гэта перш за ўсё эканоміка" , - канстатаваў Кіраўнік дзяржавы А.Р.Лукашэнка 10 кастрычніка 2023 г. на сустрэчы з губернатарам Новасібірскай вобласці А.А.Траўніковым.

Агульныя звесткі

У праекце новай Канцэпцыі нацыянальнай бяспекі Рэспублікі Беларусь (далей - Канцэпцыя) указана, што эканамічная бяспека - стан абароненасці галін і сфер эканомікі ад уздзеяння пагроз, якія перашкаджаюць устойліваму сацыяльна-эканамічнаму развіццю Рэспублікі Беларусь.

Асноўныя нацыянальныя інтарэсы ў эканамічнай сферы:

эканамічны рост і павышэнне канкурэнтаздольнасці беларускай эканомікі на аснове яе структурнай перабудовы, удасканалення сістэмы кіравання, устойлівага інавацыйнага развіцця, актыўнага інвесціравання ў чалавечы капітал і высокія тэхналогіі, зніжэння выдаткаў і развіцця высокатэхналагічных, экспартна-арыентаваных і імпартазамяшчальных вытворчасцей;

забеспячэнне коштавай і фінансавай стабільнасці;

дасягненне ўзроўню энергетычнай бяспекі, які забяспечвае прымальны ўзровень дыверсіфікацыі паліўна-энергетычнага балансу краіны па відах і пастаўшчыках спажываных паліўна-энергетычных рэсурсаў, эканамічна і экалагічна апраўданае выкарыстанне патэнцыялу мясцовых энергарэсурсаў, зніжэнне энергаёмістасці ВУП;

забеспячэнне харчовай бяспекі;

укараненне перспектыўных тэхналогій у эканоміку краіны, у тым ліку за кошт прамых замежных інвестыцый, даступнасць замежных крэдытных рэсурсаў;

падтрыманне таварнай і краінавай дыверсіфікацыі экспарту тавараў і паслуг, збалансаванасць знешняга гандлю, забеспячэнне знешнеэканамічнай бяспекі і інш.

Унутраныя і знешнія крыніцы пагроз нацыянальнай бяспецы ў эканамічнай сферы пералічаны ў праекце новай Канцэпцыі.

Эканамічны рост і павышэнне канкурэнтаздольнасці беларускай эканомікі

Нягледзячы на ​​ўведзеныя Захадам санкцыі, па тэмпах росту валавога ўнутранага прадукту (вышэй за сярэднесусветныя) нашай рэспубліцы ўдалося не толькі перавысіць прагнозны паказчык на студзень-верасень 2023 г. (103,1 %), але і апярэдзіць шэраг краін.

Даведачна:

Згодна з прагнозамі міжнародных фінансавых арганізацый, па выніках 2023 года тэмп росту сусветнай эканомікі чакаецца на ўзроўні 102,1-103,0%.

Ва Украіне ў I квартале 2023 г. у параўнанні з аналагічным перыядам 2022 года ВУП знізіўся на 10, 5%.
  
У Польшчы таксама назіраецца скарачэнне эканамічных тэмпаў (на 2,2% ва II квартале 2023 г.), што абумоўлена не толькі адмоўным укладам таварна-матэрыяльных запасаў, але і зніжэннем прыватнага спажывання і аслабленнем знешняга попыту. На думку незалежных экспертаў, "бягучы спад абумоўлены скарачэннем дзяржаўных марнаванняў і выдаткаў хатніх гаспадарак".
  
У Нямеччыне ВУП за I паўгоддзе 2023 г. апынуўся «значна слабейшым, чым чакалася». Зніжэнне рэальнай заработнай платы аказала негатыўны ўплыў на спажыванне, а слабы знешні попыт прывёў да зніжэння экспарту. Незалежныя назіральнікі мяркуюць, што "па выніках 2023 года эканоміка Германіі скароціцца на 0,4%".
  
У Нідэрландах тэмпы эканомікі скарачаліся як у І, так і ў ІІ квартале на фоне зніжэння спажывецкіх расходаў і скарачэння экспарту. Гадавы рост эканомікі ў 2023 годзе прагназуецца на ўзроўні 0,5%.
  
У нашай краіне драйверамі росту ВУП з`яўляюцца прамысловасць, будаўніцтва і гандаль.

Увазе выступоўцаў: тут і далей мэтазгодна прыводзіць адпаведныя звесткі і прыклады ў дачыненні да канкрэтнага рэгіёна, тэрыторыі, населенага пункта .

Па тэмпах росту прамысловай вытворчасці (107,9%) Беларусь захоўвае за сабой пазіцыі лідэра сярод краін ЕАЭС.

Даведачна:

Па індэксе прамысловай вытворчасці Беларусь апярэджвае Расію (за студзень-жнівень 2023 г. - 103,0%), Казахстан (103,8%), Узбекістан (105,8%) і шэраг іншых краін.
        
У краінах ЕС індэкс прамысловай вытворчасці ў ліпені бягучага года склаў 97,6% да ліпеня 2022 г., у апрацоўчай прамысловасці - 98,2%. У тым ліку: у Літве прамысловая вытворчасць скарацілася на 7,8% (у апрацоўчай - на 5,8%); у Латвіі - на 8,6% (у апрацоўчай - на 6,2%); у Польшчы - на 2,7% (у апрацоўчай - на 2,4%); у Чэхіі - на 2,8% (у апрацоўчай - на 1,1%). У Нямеччыне ў ліпені бягучага года прамысловая вытворчасць знізілася на 0,8% пры прагнозе 0,5%.
       
Высокі попыт на айчынную прадукцыю (у першую чаргу на знешніх рынках) дазволіў нарасціць аб'ёмы вытворчасці на асобныя пазіцыі ў некалькі разоў. “Мы краіна аўтамабілістаў. Мы ствараем такія машыны, што любая краіна можа пазайздросціць: і малатанажныя, і сярэднетанажныя, і буйнатанажныя - БЕЛАЗ.МАЗ - сярэдняга класа аўтамабіль па грузападымальнасці» , - заявіў А.Р.Лукашэнка на сустрэчы з моладзевым актывам 24 кастрычніка 2023 г.

Даведачна:

За 8 месяцаў 2023 г. у краіне забяспечаны выпуск больш як 42,7 тыс. легкавых аўтамабіляў (рост у 3,6 раза да аналагічнага перыяду 2022 года). У бягучым годзе істотна нарасцілі вытворчасць тэлевізараў - у 2, 3 разы, аптычных прыбораў і апаратаў - 2, 2 разы.
    
Максімальныя аб'ёмы за апошнія 5 гадоў забяспечваюцца па вытворчасці камбайнаў, грузавых аўтамабіляў, мікрахвалевых печаў і шэрагу іншых таварных пазіцый.

Чысты прыбытак у арганізацыях прамысловасці за 7 месяцаў 2023 г. перавысіў 5 млрд рублёў.

Дынамічна развіваецца будаўнічая галіна. За 8 месяцаў т. г. забяспечаны рост валавой дабаўленай вартасці на 8,7%. Аб'ём падрадных работ павялічыўся на 12,1%.

Станоўчыя тэндэнцыі адзначаюцца на ўнутраным спажывецкім рынку. Рознічны тавараабарот за студзень-верасень 2023 г. вырас на 6,7%.

Прыклады ўкаранення перспектыўных тэхналогій і развіцця высокатэхналагічных, экспартна-арыентаваных і імпартазамяшчальных вытворчасцей.

У машынабудаванні:

• стварэнне доследнага ўзору аўтамабіля-сморовоза з аўтаномным цягавым электрычным прывадам і паніжаным узроўнем кабіны;
• правядзенне ў I паўгоддзі 2023г. папярэдніх выпрабаванняў доследнага ўзору электробуса для перавозкі пасажыраў у аэрапортах з кампанентамі сілавой устаноўкі айчыннай вытворчасці;
• асваенне вытворчасці найноўшага турыстычнага лайнера (аўтобуса МАЗ) з палепшанымі спажывецкімі характарыстыкамі (упершыню прадэманстраваны 10 ліпеня 2023 г. у г. Екацярынбург на выставе "Інапрам-2023");
• рэалізацыя інавацыйнага праекта "Стварэнне высокапрадукцыйнай вытворчасці інтэлектуальных аўтакампанентаў і сістэм для аўтатранспартных сродкаў экалагічнага класа Еўра-5, Еўра - 6" і інш.

У хімічнай вытворчасці:

• правядзенне тэхнічнай мадэрнізацыі ў ААТ "Гомельскі хімічны завод" у мэтах нарошчвання выпуску сернай кіслаты, што дасць магчымасць павялічыць выпуск комплексных шматкампанентных угнаенняў да 1220 тыс.т у год і стварыць перадумовы для перапрацоўкі фосфарзмяшчальнай сыравіны рознай якасці;
• увядзенне ў эксплуатацыю новага азотнага комплексу па вытворчасці аміяку і карбаміду ў ААТ "Гродна Азот" і інш.

У вытворчасці будаўнічых матэрыялаў:

• рэалізаваны інавацыйны праект па вытворчасці тэхналогій, якія зніжаюць усаджванне гатовых вырабаў» на ААТ «Керамін»;
• рэалізаваны праект па стварэнню вытворчасці шкляной тары з выкарыстаннем энергаэфектыўных і рэсурсазберагальных тэхналогій на ААТ "Гродзенскі шклозавод" (садзейнічала росту вытворчых магутнасцей завода на 65 працэнтаў) і інш.

Адна з перадумоў эканамічнага росту - выкарыстанне патэнцыялу мясцовых рэсурсаў.

Напрыклад, разам з першаснай перапрацоўкай лёну-даўгунцу і выпрацоўкай ільновалакна, 11 ільнозаводаў рэспублікі ажыццяўляюць паглыбленую перапрацоўку лёну, у тым ліку:

• перапрацоўку вогнішчы (адраўнелыя часткі сцеблаў прадзільных раслін) для вытворчасці кастрабрыкетаў (ААТ "Ляхавіцкі льнозавод", ААТ "Пружанскі льнозавод", ААТ "Дубровенскі льнозавод", ААТ "Арэхаўскі льнозавод", КУП "Кармален", ААТ "Карэлічы") "Валожынскі льнокамбінат", ААТ "Слуцкі льнозавод", ААТ "Гаркілен");
• вытворчасць ільнянога алею (ААТ "Ляхавіцкі льнозавод", ААТ "Карэлічы-Лён"; ААТ "Валожынскі льнокамбінат") ;
• вытворчасць ільняной макухі (ААТ "Ляхавіцкі льнозавод", ААТ "Карэлічы-Лён"; ААТ "Валожынскі льнокамбінат") .

Даведачна:

Кастрабрыкеты рэалізуюцца арганізацыям жыллёва-камунальнай гаспадаркі, аховы здароўя, адукацыі, іншым спажыўцам у якасці паліва. Ільняны жмых рэалізуецца прадпрыемствам камбікормавай прамысловасці і сельскагаспадарчым арганізацыям (на кармавыя мэты), вогнішча выкарыстоўваецца для вытворчасці тэкстыльных матэрыялаў, сарбентаў, фільтраў, клеючыхся раствораў, уцяпляльнікаў, будаўнічых і мэблевых пліт, паперы, паліўных брыкетаў. На аснове насення лёну вырабляецца алей для харчовых, лекавых, касметычных мэт; жмых выкарыстоўваецца ў якасці харчовага бялку і салома-бялковага корму для жывёл і інш.
         
Адходы ад перапрацоўкі лёну выкарыстоўваюцца ТАА "МедЛен" і ТАА "Медватфарм" пры вытворчасці вырабаў санітарна-гігіенічнага прызначэння.

Даведачна:

ТАА «Медлен» ажыццяўляе вытворчасць пялёнак і якія ўбіраюць прасцінай, сурвэтак, ватных дыскаў, ватных палачак і інш.;

ТАА «Медватфарм» - медыцынскай ваты, стаматалагічных валікаў, ватных шарыкаў, бінтоў, дзіцячых падгузнікаў, ватных палачак і дыскаў .

У краіне створаны ўмовы для збалансаванага развіцця беларускіх рэгіёнаў. Як следства - тэндэнцыя эканамічнага росту ў абласцях ва ўмовах санкцыйнага ціску.

Даведачна:

Па выніках 8 месяцаў 2023 г. усімі абласцямі забяспечаны рост валавога рэгіянальнага прадукта ад 100,5% у Магілёўскай вобласці да 108,2% у Мінскай вобласці (на якую ў 2022 годзе прыпаў асноўны санкцыйны ўплыў).
  
У 2023 годзе лакаматывам росту ў рэгіёнах выступіла прамысловасць - адзначаецца рост вытворчасці прамысловай прадукцыі практычна ва ўсіх рэгіёнах (у Магілёўскай вобласці фіксуецца аднаўленчая дынаміка) .

Рэгіёнамі павялічваецца інвестыцыйная актыўнасць (рост інвестыцый у асноўны капітал склаў ад 103,4 працэнта ў Гродзенскай вобласці да 125,8 працэнта ў Брэсцкай).

Рост даходаў насельніцтва забяспечваецца ва ўвязцы са скарачэннем дыферэнцыяцыі рэгіёнаў па ўзроўні заработнай платы.

Даведачна:

Рэальная заработная плата павялічылася ва ўсіх рэгіёнах краіны: ад 104,4% у г. Мінску да 112,3% у Брэсцкай вобласці.
  
Ва ўсіх рэгіёнах за 8 месяцаў 2023 г. у параўнанні са студзенем-жніўнем 2022 г. знізілася колькасць работнікаў, якія працавалі са стратамі працоўнага часу.

Адначасова назіраецца паляпшэнне дзелавога асяроддзя і бізнес-клімату.

Даведачна:

Па выніках студзеня–жніўня 2023 г. розніца паміж створанымі і ліквідаванымі камерцыйнымі арганізацыямі склала “плюс” 1 682 арганізацыі (138,9 % да студзеня–жніўня 2022 г.).
  
Колькасны рост камерцыйных арганізацый садзейнічае станоўчай дынаміцы якасных паказчыкаў. Так, аб'ём экспарту тавараў малога і сярэдняга прадпрымальніцтва (далей - МСП) за восем месяцаў 2023 г. у параўнанні з аналагічным перыядам 2022 года склаў 124,6% супраць 108,4% у буйных арганізацый. Пры гэтым паступленні ў бюджэт ад суб'ектаў МСП за названы перыяд павялічыліся на 11,1 працэнта.

Падтрыманне цэнавай і фінансавай стабільнасці

Цэнавая стабільнасць азначае ўстойліва нізкія тэмпы росту спажывецкіх коштаў у краіне.

Нізкі ўзровень інфляцыі забяспечвае абарону даходаў і зберажэнняў грамадзян, робіць для кампаній і насельніцтва эканамічныя ўмовы больш прадказальнымі і тым самым садзейнічае развіццю інвестыцыйнай дзейнасці і ўстойліваму эканамічнаму росту.

Высокі ўзровень інфляцыі аказвае негатыўны ўплыў на пакупніцкую здольнасць грошай, зніжаючы рэальную каштоўнасць грашовых даходаў і зберажэнняў насельніцтва і арганізацый. Пры гэтым высокі ўзровень інфляцыі таксама прыгнятае стымулы прадпрыемстваў да планавання і рэалізацыі доўгатэрміновых інвестыцыйных праектаў, зніжае здольнасць эканомікі рэалізаваць свой вытворчы патэнцыял.

У той жа час зніжэнне коштаў (дэфляцыя) не менш небяспечнае для нацыянальнай эканомікі. Калі цэны на тавары пачынаюць падаць, спажыўцы паступова адкладаюць пакупкі на больш працяглы тэрмін у чаканні іх далейшага патаннення. Адпаведна, скарачаюцца аб'ёмы продажаў і прыбытак прадпрыемстваў, адсутнічаюць магчымасці для павышэння заробкаў, стымулы для пашырэння вытворчасці і ўкаранення інавацыйных тэхналогій, расце беспрацоўе. Усё гэта перашкаджае эканамічнаму росту і нясе ў сабе не меншыя выдаткі, чым высокая інфляцыя.

Такім чынам, менавіта прадказальная інфляцыя на нізкім узроўні дазваляе забяспечыць у вытворцаў наяўнасць стымулаў развівацца, а ў спажыўцоў - выбудоўваць мадэль зберажэнняў і спажывання, якая садзейнічае росту дабрабыту.

Даведачна:

Вынікі даследаванняў паказваюць, што ў залежнасці ад ступені развіцця эканомікі краіны найбольш прывабныя ўмовы для эканамічнага росту фарміруюцца пры гадавым узроўні інфляцыі ў дыяпазоне ад 1 да 5%. Ніжэйшая інфляцыя будзе стрымліваць структурныя змены ў эканоміцы, памяншаць гнуткасць заработных плат, а больш высокая - павялічваць выдаткі па забеспячэнні дабрабыту грамадзян.
 
Дзякуючы ўзгодненым дзеянням Нацыянальнага банка і Урада, інфляцыя ў Рэспубліцы Беларусь у 2017-2019 гадах знізілася да 4-6%.

Аднак на працягу 2020–2022 гадоў Рэспубліка Беларусь сутыкнулася з шэрагам сур'ёзных знешніх і ўнутраных выклікаў, якія абумовілі ўзрослую інтэнсіўнасць інфляцыйных працэсаў. Негатыўны ўплыў на беларускую эканоміку аказала пандэмія каранавіруса, якая прывяла да шокаў прапановы на сусветных рынках харчовых тавараў, росту лагістычных затрат, збоям у ланцужках паставак сыравіны і гатовай прадукцыі. Беспрэцэдэнтная грашовая эмісія стала прычынай рэкорднага росту сусветных коштаў.

Адначасова наша краіна сутыкнулася з санкцыйным націскам з боку недружалюбных краін. Санкцыі прывялі да закрыцця шэрагу традыцыйных знешніх рынкаў збыту, блакіроўкі таварных патокаў, забароны на транзіт беларускай прадукцыі і г.д.

Тым не менш, Праграмай сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2021-2025 гады ў якасці арыенціра цэнавай стабільнасці вызначаны прырост спажывецкіх цэн не больш як 5 працэнтаў.

У выніку прынятых Нацыянальным банкам і Урадам мер (увядзенне ў кастрычніку 2022 г. сістэмы рэгулявання цэн, якая нейтралізавала перанос у цэны неабгрунтаваных рызык і выдаткаў бізнесу, а ў далейшым садзейнічала фарміраванню справядлівай цаны і інш.) у Беларусі ў верасні 2023 г. быў зафіксаваны гістарычны мінімум гадавой інфляцыі - на ўзроўні 2,0% (пры прагнозным - 7,0-8,0% на канец года), што ніжэй, чым у шэрагу еўрапейскіх дзяржаў.

Даведачна:

Па стане на 1 верасня 2023 г. гадавы ўзровень інфляцыі склаў у краінах Еўропы ў сярэднім - 5,9% (па звестках статыстычнай службы Еўрапейскага саюза, далей - Еўрастат).
     
Па дадзеных статыстычнай службы Латвіі сярэднегадавая інфляцыя па выніках 2022 года склала 17,3%, што з'яўляецца самым высокім паказчыкам за апошнія 25 гадоў (інфляцыя ў 2020 годзе - 0,2%, 2021 - 3,3%). Высокая інфляцыя абумоўлена "верталётнымі" грашыма, якія доўга ўліваліся ў эканоміку ў сувязі з COVID-19.
   
У Польшчы на ​​1 ліпеня 2023 г. інфляцыя склала 10,8% у гадавым вылічэнні. Найбольшы ўплыў на паказчык інфляцыі аказаў рост цэн на энерганосьбіты (16,7%), харчовыя тавары (15,6%) і аўтамабільнае паліва (15,5%). Згодна з прагнозам Нацыянальнага банка Польшчы, інфляцыя ў 2023 годзе складзе ў сярэднім 11,9%. Як пішуць СМІ, «у сувязі з гэтым людзі сталі часцей красці, бо не могуць дазволіць сабе рабіць пакупкі на ранейшым узроўні».

Па дадзеных статыстычнага ўпраўлення Чэхіі, у жніўні 2023 г. рост спажывецкіх коштаў склаў 8,5%. Найбольш істотны ўплыў на рост спажывецкіх цэн аказалі цэны на паліва, якія растуць ужо тры месяцы запар. За месяц цэны на паліва і нафту выраслі на 7,7%. У гадавым вылічэнні кошты на тавары ў цэлым выраслі на 9,4%, а кошты на паслугі - на 7,1%. Пры гэтым кошты на арэнду кватэр выраслі на 7,6%, ваду - на 16,3%, каналізацыю - на 26,9%, электраэнергію - на 23,1%, прыродны газ - на 34,5%, цвёрдае паліва - на 22,3%, цяпло і гарачую ваду - на 37,3%.
 
Па стане на 1 верасня 2023 г. гадавы ўзровень інфляцыі склаў у Расіі - 5,2%, Казахстане - 13,1%, Кыргызстане - 9,5%, Таджыкістане - 4,2%.

Неабходнымі ўмовамі забеспячэння нізкага ўзроўню інфляцыі ў краіне выступаюць забеспячэнне фінансавай стабільнасці і мінімізацыя наступстваў знешняга націску. У Рэспубліцы Беларусь захавана ўстойлівая работа страхавога сектара, сегмента лізінгавых арганізацый і іншых фінансавых пасрэднікаў. Забяспечана бесперапыннасць функцыянавання ўсіх плацежных сістэм (у тым ліку рознічных) . Удасканаленая плацежная інфраструктура дазволіла падтрымаць міжнародныя разлікі суб'ектаў гаспадарання і фізічных асоб.

Забеспячэнне энергетычнай бяспекі

За апошнія 10 гадоў у нашай краіне ўведзена ў эксплуатацыю 2,1 тыс. МВт новых генерыруючых магутнасцей, 23,5 тыс. км ліній электраперадачы, 3,4 тыс. МВА трансфарматарных магутнасцей, што дало магчымасць істотна ўмацаваць рэзервы аб'яднанай энергасістэмы. Уведзены ў строй першы блок Беларускай атамнай электрастанцыі (далей – БелАЭС), запушчаны энергакрыніцы на мясцовых відах паліва (тарфяное і драўнянае паліва, біягаз, аднаўляльная энергія паветраных і водных патокаў і інш.), створаны сучасныя ветрапаркі і сонечныя электрастанцыі, энергазберажэння. За кошт рэалізацыі гэтых і іншых напрамкаў энергаёмістасць ВУП краіны знізілася ў 1,2 раза.

Беларусь поўнасцю адмовілася ад імпарту электраэнергіі.

Даведачна:

З моманту пуску энергаблока № 1 БелАЭС з 03.11.2020 па 30.09.2023 выпрацоўка электраэнергіі склала 19,6 млрд кВт·г, што дазволіла замясціць каля 5,2 млрд куб. м імпартуемага з Расіі прыроднага газу.
   
Кіраўнік дзяржавы А.Р.Лукашэнка паставіў задачу па выніках 2025 года дасягнуць долі прыроднага газу ў вытворчасці цеплавой і электрычнай энергіі не больш як 65 працэнтаў.

Даведачна:

Па дадзеных Міністэрства энергетыкі Рэспублікі Беларусь, у параўнанні з 2021 годам імпарт энерганосьбітаў у 2022 годзе значна скараціўся: па электраэнергіі - амаль у 15 разоў, нафты - на 39%, прыроднаму газу - на 5,3%, вугалю - на 54%.
   
Прымаюцца меры па павелічэнню аб'ёмаў рэалізацыі тарфянога паліва прамысловым прадпрыемствам краіны, якое з'яўляецца найбольш даступным і канкурэнтаздольным.

Даведачна:

Беларусь уваходзіць у топ краін Еўропы па запасах торфу. Запасы торфу на тэрыторыі краіны ацэньваюцца ў 2, 4 млрд т. Выкарыстанне торфу дазваляе штогод замяшчаць да 450 млн куб. м прыроднага газу. 
   
У распрацоўваны фонд, даступны для прамысловага асваення, уключана 99,1 тыс. га зямель тарфяных радовішчаў з запасамі торфу ў колькасці 302,1 млн.т, што будзе дастаткова для выкарыстання ў эканоміцы на бліжэйшыя 100 гадоў.
 
Аб'ектамі беларускай энергасістэмы, якія выкарыстоўваюць энергію ветру і вады, у 2022 годзе выпрацавана 361 млн кВт г, што вышэй за ўзровень 2015 года на 269 млн кВт г (рост да 2015 года склаў 392%) .

Даведачна:

У беларускай энергасістэме эксплуатуецца 24 гідраэлектрастанцыі сумарнай устаноўленай магутнасцю 88,11 МВт. З іх самыя магутныя: Віцебская ГЭС (40,0 МВт), Полацкая ГЭС (21,66 МВт) на р. Заходняя Дзвіна, Гродзенская ГЭС (17 МВт) на р. Нёман.
  
Паспяхова эксплуатуецца Навагрудская ветраэлектрычная станцыя ў раёне н. п. Грабнікі сумарнай устаноўленай магутнасцю 9,0 МВт.
    
Паводле звестак Еўрастата, у II квартале 2023 г. кошт імпартуемага газу з Расіі ў Еўропу ў 4,2 раза перавысіў кошт расійскага газу, што імпартуецца Беларуссю.

Па прагнозах аналітыкаў, у 2024 годзе сярэдні кошт расейскага газу для Еўропы складзе 481,7 дол. ЗША за 1 тыс. куб. м.

Забеспячэнне харчовай бяспекі

Згодна з дакладам Харчовай і сельскагаспадарчай арганізацыі Аб'яднаных Нацый, у 2022 годзе з праблемай голаду сутыкнуліся каля 735 млн. чал.

Даведачна:

У 2022 годзе 58 краін свету знаходзіліся ў стане харчовага крызісу. Гэта краіны Афрыкі і Азіі, перш за ўсё, Конга, Эфіопія, Нігерыя, Афганістан, Сірыя. Найбольш пацярпелым рэгіёнам застаецца Афрыка, дзе галадае кожны пяты, што перавышае сярэднесусветны паказчык больш як у два разы. ААН прызнае, што "ў агляднай перспектыве мэты ўстойлівага развіцця ў галіне харчовай бяспекі і якасці харчавання не могуць быць дасягнуты".
     
Асноўнай прычынай недахопу харчавання ў многіх дзяржавах з'яўляюцца ваенныя канфлікты, якія робяць немагчымым вядзенне і развіццё сельскай гаспадаркі - у такіх умовах знаходзяцца прыблізна 119000000 чал.

Адмоўна адбіваецца на праблеме эканамічная нестабільнасць, а таксама ўплыў экстрэмальных умоў надвор'я ў Афрыцы, Індыі, Кітаі, Паўднёвай Амерыцы, ЗША.

Паводле ацэнак ААН, за 2022 год агульнасусветныя выдаткі на імпарт прадуктаў харчавання ўзраслі на 11%, наблізіўшыся да рэкордных 2 трлн. даляраў. Выдаткі на імпарт рэсурсаў для іх вытворчасці павялічыліся амаль на 50%.

На стан глабальнай харчовай бяспекі негатыўна ўплываюць гандлёвыя бар'еры.

Даведачна:

Да канца 2022 года абмежаванні або забароны на экспарт аграхарчовай прадукцыі прымянялі каля 30 краін свету, што прыводзіць не толькі да эканамічных праблем.
 
Так экспарт сельгаспрадукцыі з Украіны прывёў не толькі да масавых акцый пратэсту балгарскіх сельгасвытворцаў у верасні 2023 г., але і палітычнага канфлікту на ўзроўні прэзідэнтаў Украіны і Польшчы.
  
Глабальныя выклікі і тэндэнцыі, якія назіраюцца на сусветным рынку, пацвярджаюць правільнасць стратэгіі, выбранай Рэспублікай Беларусь больш як 20 гадоў таму, калі па даручэнню Кіраўніка дзяржавы распрацоўвалася першая Канцэпцыя гарантавання нацыянальнай харчовай бяспекі.

У нашай краіне на тэрыторыі сельскай мясцовасці пражывае 22% насельніцтва краіны, а ў сельскай гаспадарцы працуе больш за 7% ад занятых у рэальным сектары эканомікі.

Даведачна:

Цэнтральным звяном у беларускім АПК з'яўляецца сельская гаспадарка, удзельная вага якой ва ўнутраным валавым прадукце за апошнія гады складае каля 7%. Яшчэ каля 5% - уклад у ВУП краіны арганізацый, якія перапрацоўваюць сельскагаспадарчую сыравіну.
  
Аснова сельскай гаспадаркі рэспублікі - буйная таварная вытворчасць, на долю якой прыпадае больш як 80 працэнтаў валавой прадукцыі, каля 17 працэнтаў прадукцыі забяспечваюць асабістыя падсобныя гаспадаркі грамадзян і каля 3 працэнтаў - сялянскія (фермерскія) гаспадаркі.

Па памеры сельскагаспадарчых угоддзяў на душу насельніцтва наша краіна ўваходзіць у дваццатку сусветных лідэраў: 0,62 га пры 0,2 га ў сярэднім па ЕС і сусветнай супольнасці.
 
Кан'юнктура сусветнага рынку сёння складваецца на карысць вытворцы, адкрываючы новыя нішы для арыгінальнай беларускай прадукцыі, вырабленай з высакаякаснай сыравіны, па сучасных тэхналогіях і па адных з самых высокіх у свеце патрабаванням бяспекі. Паказальным прыкладам з'яўляецца тое, што кожны чацвёрты кілаграм сыру і кожны сёмы літр малака, якія прадаюцца ў Расіі, - беларускай вытворчасці.

У Беларусі дасягнуты высокі ўдзельны ўзровень вытворчасці асноўных прадуктаў. Ён істотна перасягае паказчыкі іншых дзяржаў ЕАЭС. Так, бульбы ў Беларусі вырабляецца 417 кг у разліку на аднаго чалавека ў год, мяса - 134, малака - 850 кг, яек - 374 штук.
 
Узровень самазабеспячэння па асноўных відах сельскагаспадарчай прадукцыі ў нашай краіне штогод перавышае 100 працэнтаў. У тым ліку, па мясе - 133%, малаку - 267%, яйкам - 126%. Гэтага дастаткова для ўстойлівага задавальнення патрэбнасці ўнутранага рынку ў харчаванні і сыравіну, а таксама рэалізацыі на экспарт.

Даведачна:

У разліку на душу насельніцтва ў Беларусі ў сярэднім у год спажываецца: мяса - каля 98 кг, малакапрадуктаў - 238 кг, садавіны, ягад і прадуктаў іх перапрацоўкі - 92 кг, агародніны, бахчавых і прадуктаў іх перапрацоўкі - 174 кг, бульбы і бульбапрадуктаў - 161 кг, хлебапрадуктаў - 78 кг, цукру - каля 40 кг, алею - 18 кг, яек - 265 шт.
  
У 2022 годзе ў гаспадарках усіх катэгорый было выраблена прадукцыі на суму амаль 32 млрд руб., што ў супастаўных цэнах на 3,6% больш за паказчык мінулага года. Уклад галіны ў ВУП краіны павялічваецца і дасягнуў 7,7%. Доля інвестыцый у асноўны капітал сельскай, лясной і рыбнай гаспадаркі ў агульным іх аб'ёме ўзрасла да 15,9 працэнта.

Ва ўмовах нарастальнага ўплыву знешніх выклікаў і пагроз менавіта высокі патэнцыял уласнай вытворчасці і вывераная сістэма дзяржаўнага рэгулявання рынку сталі фундаментальнай асновай устойлівасці нацыянальнай харчовай бяспекі.

Даведачна:

Па стане на 31 кастрычніка 2023 г. у Беларусі ва ўсіх катэгорыях гаспадарак намалочана 9096,2 тыс.т збожжа з улікам рапсу.
  
Убрана 201,9 тыс. га плошчаў кукурузы на зерне, намалочана 1668,6 тыс. т з ураджайнасцю 82,7 ц/га.Ъ
 
Сабрана 22 400,0 тыс.т зялёнай масы кукурузы.

Працягваецца ўборка цукровых буракоў: накапана 3734,3 тыс.т з ураджайнасцю 472,0, ц/га.
 
Гародніна ўбрана на 5,04 тыс. га плошчаў, усяго яе сабрана 150,6 тыс. га.
  
Увазе выступоўцаў: тут мэтазгодна прывесці актуалізаваныя звесткі па стане на момант выступу .
 
Вынікі маніторынгу паказваюць, што харчовая бяспека Рэспублікі Беларусь поўнасцю забяспечана па якасных і колькасных крытэрыях. Усе пастаўленыя задачы ў галіне павышэння ўстойлівасці аграрнай вытворчасці, якасці харчавання насельніцтва і развіцця экспартнага патэнцыялу паслядоўна рэалізуюцца.

Знешнеэканамічная дзейнасць Рэспублікі Беларусь

Наша краіна ажыццяўляе шматвектарную знешнеэканамічную палітыку і актыўна ўдзельнічае ў міжнародных інтэграцыйных працэсах.

У студзені-жніўні 2023 г. знешнегандлёвы абарот Рэспублікі Беларусь склаў 54,1 млрд. даляраў (рост на 14,8% да аналагічнага перыяду 2022 года) , экспарт - 25,9 млрд. даляраў (рост на 8,4%). , імпарт - 28,2 млрд дал ЗША (рост на 21,4%) .

Рэспубліка Беларусь экспартуе тавары ў 150 краін свету.

Галоўным вектарам інтэграцыі разглядаецца паглыбленне двухбаковай інтэграцыі з Расійскай Федэрацыяй у рамках Саюзнай дзяржавы з захаваннем нацыянальных інтарэсаў.

Даведачна:

На гандаль з Расіяй прыпадае 58% усіх экспартна-імпартных аперацый.

Па выніках 2022 года зафіксаваны рэкордны рост беларуска-расійскага тавараабароту - больш за 50 млрд. долараў ЗША, які працягнуўся сёлета. У I паўгоддзі 2023 г. рост у адносінах да аналагічнага перыяду 2022 года склаў 16,9%.

Тэмп росту экспарту ў Расію нязменна высокі: па выніках васьмі месяцаў 2023 г. склаў 124,9%. Аб'ём паставак дасягнуў гістарычнага рэкорду - 16,7 млрд дал ЗША за студзень-жнівень 2023 г., або 64,4% усяго таварнага экспарту (55,9% у студзені-жніўні 2022 г.).

Сыход заходніх пастаўшчыкоў і вытворцаў дазволіў істотна павялічыць нашу прысутнасць на расійскім рынку - удзельная вага беларускага экспарту ў імпарце Расіі вырасла да 8,9% (студзень-ліпень 2023 г.) . Павялічылася доля беларускіх тавараў у расійскім імпарце машын, абсталявання і транспартных сродкаў, прадукцыі хімічнай прамысловасці, вырабаў з драўніны і чорных металаў.

Гандлёвыя патокі з рынкаў краін Захаду і Украіны поўнасцю пераарыентаваны на рынкі дружалюбных краін. Пры гэтым выпадаючыя аб'ёмы экспарту ўдалося не толькі аднавіць, але і нарасціць. У студзені-жніўні 2023 г. вартасныя аб'ёмы паставак на рынкі дружалюбных краін узраслі ў 1,3 раза ў параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года. Доля дружалюбных краін у экспарце павялічылася на 16%.

Паглыбляецца ўзаемавыгаднае супрацоўніцтва ў рамках міжнародных інтэграцыйных аб'яднанняў. Экспартныя пастаўкі на рынкі краін ЕАЭС узраслі амаль на чвэрць (на 23,4%) , у краіны СНД - на 14,8%. Удзельная вага краін ЕАЭС у агульным аб'ёме экспарту склала 67,2 працэнта, краін СНД - 69,5 працэнта.

Беларусь працягвае дыверсіфікаваць знешні геаграфічны контур, нарошчваючы сваю прысутнасць на рынках краін "далёкай дугі". Выбудоўваюцца новыя гандлёва-эканамічныя сувязі, фарміруюцца лагістычныя ланцужкі. Пастаўкі ў краіны Азіі выраслі ў 1,6 раза, Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі - у 1,2 раза. Паступальна ажыццяўляецца выхад на рынак КНР (рост экспарту на 3,6 працэнта) . У перспектыве - развіццё супрацоўніцтва з краінамі Афрыкі.

У структуры экспартнага кошыка стала менш сыравіны і матэрыялаў, больш інвестыцыйных тавараў (іх доля па выніках васьмі месяцаў 2023 г. склала каля 13%, што з'яўляецца максімумам за апошнія 16 гадоў) . Экспарт грузавых аўтамабіляў у бягучым годзе вырас амаль на 14%, прычэпаў і паўпрычэпаў - у 2,7 раза, аўтобусаў - у 1,2 раза, тэлевізараў і манітораў - у 3,4 раза.Ъ

У 2022 годзе рэспубліка дасягнула рэкорднага паказчыка па аб'ёме паставак прадуктаў харчавання на знешні рынак - 8,3 млрд. даляраў, што на 24% больш, чым у 2021 годзе. Значная доля (88 працэнтаў) прадукцыі экспартуецца ў перапрацаваным або часткова перапрацаваным выглядзе.

Двухзначнымі тэмпамі расце экспарт будаўнічых паслуг (120% за 8 месяцаў 2023 г.), галоўным чынам, у Расію. Беларускія будаўнікі прымаюць актыўны ўдзел у будаўніцтве на тэрыторыі Расіі школ і дашкольных устаноў адукацыі, а таксама ўдзельнічаюць у рэканструкцыі спартыўных аб'ектаў.

Вынікі прыносіць уведзены нашай краінай бязвізавы парадак уезду для грамадзян Літвы, Латвіі і Польшчы. Як вынік, экспарт турыстычных паслуг вырас за 8 месяцаў на 28,7%, у тым ліку ў Расію ў 1,3 раза, Латвію - у 1,9 раза, Літву - у 1,4 раза, Польшчу - у 1,2 раза. .

Экспарт паслуг аховы здароўя за названы перыяд вырас у Расію ў 1,3 раза, Латвію - у 1,9 раза, Літву - у 1,9 раза, Сербію - у 3,9 раза, Боснію і Герцагавіну - у 2,2 раза.

Расце попыт на беларускую адукацыю сярод студэнтаў з Кітая, Узбекістана, Шры-Ланкі, Расіі, Індыі, Лівана, Нігерыі - як следства, экспарт паслуг адукацыі за 8 месяцаў павялічыўся на 9,9%.

Характэрна, што недружалюбныя дзеянні асобных замежных дзяржаў у адносінах да Рэспублікі Беларусь нясуць негатыўныя наступствы для абодвух бакоў.

У многім пацярпеў еўрапейскі бізнес, які раней вельмі паспяхова працаваў у Беларусі. З-за дырэктыўных рашэнняў Еўрапейскага саюза многія еўрапейскія кампаніі, якія эфектыўна працавалі з беларускімі партнёрамі, прыпынілі сваю дзейнасць у Беларусі.

Пацярпелі замежныя экспарцёры, якія прадавалі ў Беларусь сваю прадукцыю. Ім прыйшлося адмовіцца ад існуючай сістэмы ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва, шукаць новыя рынкі збыту і надзейных пакупнікоў.

Адсутнасць паставак шэрагу таварных пазіцый з Беларусі, імпарт якіх быў забаронены Еўрапейскім саюзам, прымусіла нашых еўрапейскіх гандлёвых партнёраў шукаць новых пастаўшчыкоў, што, зразумела, вельмі негатыўна паўплывала на лагістыку і кошт паставак, а таксама канчатковы кошт прадукцыі.

Вымушаны рост цэн на многія беларускія тавары і паслугі, выкліканы абмежаваннямі, што ўводзяцца супраць Беларусі, усё мацней б'е па еўрапейскіх спажыўцах, выклікаючы незадаволенасць шараговых грамадзян іншых дзяржаў.

Даведачна:

У верасні 2023 г. папулярная нямецкая газета Die Welt апублікавала наступныя вынікі апытання сацыялагічнай службы YouGov: у ФРГ штомесячныя выдаткі немцаў сур'ёзна выраслі на фоне інфляцыі за апошні год, як следства - у кожнага чацвёртага жыхара Нямеччыны яны перавышаюць прыбыткі; каб справіцца з наступствамі інфляцыі, амаль дзве траціны рэспандэнтаў выбіраюць варыянт скарачэння выдаткаў, яшчэ 24% знаходзяць падпрацоўку, а 23% апытаных спрабуюць прадаць маёмасць.
      
На фоне інфляцыі 33% немцаў вымушаны купляць менш свежых прадуктаў і рабіць выбар на карысць кансерваў.

На думку экспертаў Інстытута эканамічных і сацыяльных навук (WSI) Фонду Ханса Бёклера, "ускладненне фінансавай сітуацыі ў многіх хатніх гаспадарках краіны можа прывесці да сур'ёзнага росту сацыяльнай напружанасці і страты даверу ў адносінах да дзяржінстытута".     
*****

Ва ўмовах беспрэцэдэнтнага знешняга націску беларуская дзяржава ўпэўнена захоўвае сацыяльна-арыентаваны курс развіцця нацыянальнай эканомікі.

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 2 кастрычніка 2023 г. № 307 вызначаны важнейшыя параметры прагнозу сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2024 год:

валавы ўнутраны прадукт - прырост на 3,8%;

рэальныя наяўныя грашовыя даходы насельніцтва, у працэнтах да 2023 года - рост на 3,5%;

інвестыцыі ў асноўны капітал, у працэнтах да 2023 года (у супастаўных цэнах) - рост на 3,9%

экспарт тавараў і паслуг, у працэнтах да 2023 года - павелічэнне на 7,6%.

Беларускі лідэр А.Р.Лукашэнка на сустрэчы з кіраўніком Рэспублікі Мардовія А.А.Здуновым, якая адбылася 19 кастрычніка 2023 г., заявіў: «Нашы баталіі сёння працягваюцца ў палях, на заводах, у культурнай, інфармацыйнай сферах, у школах і універсітэтах – за нашу праўду, нашыя перспектывы развіцця, нашае права быць суверэннымі і незалежнымі. Усё гэта будзе, калі будзем мець моцную эканоміку. Гэта – база ўсяго» .